Dziś chcemy porozmawiać o szeregu teorii osobowości, które wpłynęły na postawy wielu zawodów pomagających ludziom. Zobaczymy, jak psychologia pomaga coachowi lepiej rozumieć swojego klienta. Przypomnimy wkład znanych psychologów w rozwój psychologii.
Osobowość człowieka i psychologia humanistyczna
Humanistyczny kierunek wybraliśmy jako pierwszy nie bez powodu. To właśnie humaniści stawiają osobowość w centrum swoich nauk. Jednym z pierwszych, który wyraził swoją teorię osobowości, był amerykański psycholog Abraham Maslow, założyciel psychologii humanistycznej. Najczęściej jest on znany ze swojej piramidy potrzeb. Maslow poświęcił wiele czasu na badanie samorealizacji człowieka. Według jego badań samorealizacja to najwyższa potrzeba człowieka, która popycha go do odkrywania wewnętrznych możliwości i perspektyw.
Szczytem piramidy Maslowa jest potrzeba samorealizacji. Obejmuje ona jednocześnie trzy potrzeby:
Potrzeby poznawcze — dążenie człowieka do samorozwoju, zdobywania nowej wiedzy i opanowania nowych umiejętności. Dążenie do poznania wynika z chęci człowieka do doskonalenia swojej sfery intelektualnej.
Potrzeby estetyczne — dążenie człowieka do piękna, porządku i harmonii. Według Maslowa, gdy jednostka zaspokaja potrzebę poznawczą, pragnie czegoś pięknego.
Samorealizacja — pragnienie człowieka, by stać się ulepszoną wersją siebie. Jeśli samorealizacja to realizacja istniejącego potencjału, to samorealizacja wyjaśnia się poszukiwaniem przez człowieka ukrytych możliwości i twórczego potencjału.
Abraham Maslow twierdził, że bardzo mała liczba osób osiąga samorealizację. Jednak to stwierdzenie miało sens w połowie XX wieku. Wówczas rzeczywiście niewielu ludzi dążyło do samorealizacji, ponieważ dla większości aktualne były potrzeby podstawowe. We współczesnym świecie człowiek łatwo zaspokaja potrzeby poznawcze i estetyczne, szukając pomocnika, który pomógłby mu odkryć własny potencjał. To właśnie dlatego zawód coacha stał się tak popularny i pożądany w naszych czasach.
Amerykański psycholog wyróżnia charakterystyczne cechy osobowości, która osiągnęła poziom samorealizacji. Wymieńmy główne z nich:
akceptacja rzeczywistości i pozytywne nastawienie do niej (nie unikanie rzeczywistości, ale akceptowanie i rozumienie jej);
akceptacja siebie i innych (szacunek i akceptacja siebie i innych);
profesjonalne zaangażowanie w ukochaną pracę;
orientacja na wynik, a nie na zadanie we wszystkich dziedzinach życia;
samodzielność i autonomia (niezależność od opinii innych);
samorozwój i odkrywanie zdolności;
świadomość własnych doświadczeń i obiektywna ocena swoich możliwości;
gotowość do rozwiązywania problemów;
kreatywność w pracy, relacjach, myśleniu, skierowana na samorealizację człowieka.
Szczegółowo z koncepcją Abrahama Maslowa można zapoznać się w jego książce „Motywacja i osobowość”.
Fundamentalną pozycją psychologii humanistycznej jest uznanie priorytetu twórczego potencjału człowieka. Potencjał istnieje w każdym. Podstawą pracy coacha jest właśnie pomoc w rozwoju tego potencjału.
Fenomenologia i osobowość
Podejście fenomenologiczne rzadko jest wspominane, ale jego zasady są aktywnie wykorzystywane w praktycznej psychologii. Jednym z wpływowych przedstawicieli fenomenologii jest Carl Rogers. Jego metodologia często znajduje odzwierciedlenie u coachów, ponieważ koncentruje się na teraźniejszości człowieka. Podczas gdy psychoanaliza odnosi się do przeszłości, fenomenologia podkreśla wartość chwili obecnej.
Rozważając koncepcję osobowości Rogersa, ważne jest, aby wyróżnić takie pojęcia jak rzeczywistość, samorealizacja i "pełni funkcjonująca osoba". Rzeczywistość według Rogersa to postrzeganie świata przez własne doświadczenie. Dlatego każdy określa swoją własną rzeczywistość.
Jeśli dla Maslowa samorealizacja jest szczytem potrzeb, to dla Rogersa jest to główny motyw życia człowieka. Każda decyzja lub wybór człowieka jest determinowany dążeniem do samorealizacji. To ciągły proces, a nie ostateczny cel.
Rogers wyróżnia także pięć cech pełni funkcjonującej osobowości:
Otwartość na doświadczenia.
Egzystencjalny sposób życia.
Zaufanie do własnych uczuć.
Empiryczna wolność — zdolność do życia, jak się chce.
Kreatywność.
Więcej o jego koncepcji można przeczytać w książce Rogersa „Stawanie się osobą”.
Pozytywna psychologia
Martin Seligman, założyciel psychologii pozytywnej, zaproponował nowe podejście, skoncentrowane na badaniu pozytywnych emocji i cech człowieka. Seligman, opierając się na koncepcjach Maslowa i Rogersa, kładzie nacisk na ludzkie szczęście i wyróżnia trzy etapy rozumienia życia:
Przyjemne życie, pełne pozytywnych emocji.
Dobre życie, ukierunkowane na rozwój.
Sensowne życie, w którym człowiek dąży do pozostawienia pozytywnego wkładu w społeczeństwo.
Model Seligmana PERMA obejmuje pięć elementów osiągnięcia dobrostanu:
Pozytywne emocje
Zaangażowanie
Relacje
Sens
Osiągnięcia
Te elementy pomagają ludziom osiągnąć szczęście i dobrostan.
Psychologia i coaching
Zrozumienie procesów psychologicznych pomaga coachom lepiej rozumieć swoich klientów. Dlatego COACHING.UP oferuje swoim studentom kurs „Podstawy psychologii dla coachów”. Śledźcie ogłoszenia kursów na naszych profilach w mediach społecznościowych i nie przegapcie okazji do poszerzenia swojej wiedzy w praktyce coachingowej.
Comments